Asbest madde içeriği bakımından, fiber liflerinin tahribatı nedeniyle solunum yoluyla akciğer kanseri gibi ölümcül ve tedavisi mümkün olmaması nedeniyle ülkemizde hala yasaklanmamış olmasına karşın birçok Avrupa ülkelerinde kullanımı tamamen yasaklanmıştır. Asbest analiz raporları doğrultusunda söküm gerekliliği adına zorunluluk söz konusu olduğu durumda uzman söküm elemanları tarafından yönlendirme sağlanarak gerçekleştirilir. Gerçekleşen risk analizine göre sertifikalı uzman söküm uzmanları tekrar eğitime tabi tutularak risk boyutu konusunda bilgilendirme yapılır. Bu işlemler sonrasında risk bölgesine uzman görevli ve eğitimli çalışanlar haricinde kimse alınmayarak asbest sökümü işlemleri başlar.
Asbest Söküm İşlemi
Gerekli donanım ve kıyafetler ile tam yüz maskesi dahilinde işlem yürütülmesi ile beraber temizlenecek bölgeye göre asbest söküm işlemi başlatılır.
Eğer söküm yapılacak alan borularda ise; tyvek tulum ve ffp3 tam yüz maskesi ile beraberinde çalışmalar başlatılarak, asbest kaplı borular sabunlu su ile beraber ıslatılarak bütün halinde çift katlı naylonlar içerisine yerleştirilerek korumaya alınır. Üzerlerine levha yapıştırılarak belirginleştirilen asbest içerikli naylonlar muhafaza edilirken, bu esnada ortama yayılan lif sayımı ölçümlenerek kayıtlar içerisinde yerini alır. Çalışanların söküm esnasında günde çalışma saati 2-3 saati kesinlikle geçemez. Asbest söküm uzmanı kontrolünde ve yönlendirmeleri ile beraber söküm işlemi sonlandırılır.
Gerekli tulum ve tam yüz maskeli donanımları ile ortama az miktarda lif dağımı gerçekleşen alanlarda çalışma iskelelerin kurulumları ile başlar. Var olan asbestli alanlardaki levhalar asbest dağılımını etkilemeyecek şekilde kesilerek alınır ve de koruma atık naylonları ile sarılır. Gerekli az lifli ortam son ölçümleri ile beraber kayıt altına alınarak söküm işlemleri tamamlanarak raporlandırılır.
Gerekli söküm işlemleri gerçekleşmesi ile beraber yetkili laboratuvarlar tarafından ortama yayılan lif ölçümleri gerçekleştirilerek raporlandırılır. Zaman ağırlıklı ortalama sınır değer olan 0,1 lif/cm3 ‘lük değerlendirme sonucunu aşmamak için gerekli ortam havasını korumak amaçlı vakum cihazları ile beraber karantina işlemleri gerçekleştirilir
Asbestli İş yerleri Mükellefiyetleri
Çalışma alanları dahilinde asbest olasılığı ya da bulunması tespit edilmiş iş yerlerine dair bazı yaptırım ve zorunluluklar söz konusudur. Bu asbestli iş yerleri mükellefiyetleri adına yapılması gerekenler şunlardır:
Asbest risk analizleri neticesinde var raporu alan iş yerleri adına söküm yapan ve bu esnada maruz kalan çalışanlarının sağlık raporları, söküm işlemleri esnasındaki çalışma saatleri ve bu işlemlerin kayıt altına almakla sorumludur. Aynı zamanda var olan bu kayıtların, talepler doğrultusunda iş yeri hekimi ve talep doğrultusunda diğer sağlık personelleri adına da paylaşmakla yükümlüdür. İş yerlerinde bulunan raporlar talep doğrultusunda işçilere de kopya olarak talep edene vermek zorunluluğuna sahiptir.
Asbest tozu dahilinde çalışma zorunluluğu içerisinde bulunan kişilerin, maruz kalma süreleri ile beraberinde sağlık raporlarını, maruz kalma süresinin dolması ile beraber 40 yıl yasal olarak saklama durumundadır.
İlgili asbest tespiti söz konusu olan iş yerlerinin herhangi bir devri durumunda tüm raporların ve dosyaların yeni iş sahibine verilmesi gereklidir.
İş yerlerini kapatma kararı alan kurumların, ilgili beyanatlarını yazılı olarak Sosyal Güvenlik Kurumları dahilinde bağlı bulundukları il müdürlüklerine iletmeleri gereklidir.